క్యాపిటల్ బడ్జెట్ అంటే ఏమిటి, మరియు ఒక వ్యాపారం కోసం అది ఎందుకు ముఖ్యమైనది?
క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ అనేది బిజినెస్ సంస్థలు దీర్ఘకాలిక ఆస్తులు లేదా ముఖ్యమైన ప్రాజెక్టులపై పెట్టుబడి నిర్ణయాలు ఎలా తీసుకుంటాయి. ఇది అన్ని పెట్టుబడి అవకాశాలు ప్రతిఫలం ఇవ్వవు అని పరిగణించి, ఒక నిర్దిష్ట ప్రాజెక్ట్‌లో పెట్టుబడి పెట్టడం విలువైనదా అనేదానిని ఒక వ్యాపారం మూల్యాంకన చేసే ప్రాసెస్. బయటి వెంచర్‌లో పెట్టుబడి లేదా పెద్ద ప్లాంట్‌ని నిర్మించడం అనేవి క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ అవసరమయ్యే ప్రాజెక్టులు.
ఈ ప్రక్రియలో భాగంగా, కంపెనీ ఒక నిర్దిష్ట ప్రాజెక్ట్ యొక్క జీవితకాల క్యాష్ అవుట్‌ఫ్లోలు మరియు ఇన్‌ఫ్లోలను మూల్యాంకన చేయవచ్చు. దీనిని అనుసరించి, ప్రాజెక్ట్ జనరేట్ చేయగల రాబడి నిర్ణీత లక్ష్య బెంచ్‌మార్క్‌ను చేరుకోవాలో లేదో మేనేజ్‌మెంట్ నిర్ణయిస్తుంది.
క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ ప్రాముఖ్యత
క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ అంటే ఏమిటో తెలుసుకోవడమే కాకుండా, వ్యాపార సంస్థలో ఈ ప్రక్రియ యొక్క ప్రాముఖ్యతను అర్థం చేసుకోవడం కూడా చాలా అవసరం. దాని ప్రాముఖ్యతను హైలైట్ చేసే కొన్ని పాయింటర్లు ఇక్కడ ఇవ్వబడ్డాయి:
- వ్యాపార లాభదాయకతను పెంచడానికి సహాయపడుతుంది
సంస్థాగత వృద్ధిని సాధించడానికి దీర్ఘకాలిక దృష్టిని కలిగి ఉండటం చాలా కీలకం. దీర్ఘకాలిక లక్ష్యాలను సాధించడం అనేది సంస్థకు కీలకమైన అంశం మరియు ఏదైనా తప్పుడు నిర్ణయం వ్యాపారం యొక్క లాభదాయకతను తీవ్రంగా ప్రభావితం చేస్తుంది. క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ ప్రాసెస్ భవిష్యత్తు ఖర్చులు మరియు అంచనా వేయబడిన నగదు ప్రవాహాల ఆలోచనను అందిస్తూనే దీర్ఘకాల లక్ష్యాలను రూపొందించడంలో ఒక వ్యాపారానికి సహాయపడుతుంది.
- భవిష్యత్తులో నగదు ప్రవాహాలను అంచనా వేస్తుంది
క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ ప్రాసెస్ అనేది భవిష్యత్తులో నగదు ప్రవాహాలు మరియు అవుట్‌ఫ్లోలను మూల్యాంకన చేయడానికి కంపెనీకి సహాయపడుతుంది. ఇది రాబడి యొక్క డిస్కౌంట్ ఇవ్వబడిన రేటు మరియు వివిధ ఇతర సాంకేతికతలను పరిగణనలోకి తీసుకొని చేయబడుతుంది. అందువల్ల, ఒక సంస్థ దాని నికర లాభదాయకత మరియు క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ ద్వారా ప్రస్తుత పెట్టుబడి యొక్క మొత్తం భవిష్యత్ విలువ గురించి ఒక ఆలోచనను పొందుతుంది.
- ఖర్చులను నిర్వహించడానికి సహాయపడుతుంది
ఒక సంస్థ వృద్ధిని సాధించాలంటే, జాగ్రత్తగా వ్యయ నిర్వహణ అత్యంత కీలకం. క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ ప్రక్రియ వ్యాపారంలో భవిష్యత్తు నగదు ప్రవాహాల ఆలోచనను అందిస్తుంది, కంపెనీకి మొత్తం ఖర్చులు మరియు భవిష్యత్తు ఖర్చులను పర్యవేక్షించడం మరియు అంచనా వేయడంలో సహాయపడుతుంది.
- సంపదను గరిష్టంగా పెంచుతుంది
కంపెనీలో సంభావ్య వాటాదారుల పెట్టుబడి ఆలోచనలు దాని దీర్ఘకాలిక పెట్టుబడి నిర్ణయాలపై ఎక్కువగా ఆధారపడి ఉంటాయి. ఒక కంపెనీ సమర్థవంతమైన దీర్ఘకాలిక పెట్టుబడి నిర్ణయాలను అమలు చేస్తే, అది వాటాదారుల విశ్వాసాన్ని పెంచుతుంది, కంపెనీలో మరింత పెట్టుబడి పెట్టడానికి వారిని ఆకర్షిస్తుంది. ఇది, సంస్థ యొక్క సంపదను గరిష్టంగా పెంచడానికి సహాయపడుతుంది.
క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ ప్రాసెస్
క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ ప్రక్రియను వివరంగా హైలైట్ చేసే కొన్ని పాయింటర్లు క్రింద పేర్కొనబడ్డాయి:
- ప్రాజెక్టులను రూపొందించడం
పెట్టుబడి అవకాశాలను గుర్తించడం మరియు సృష్టించడం అనేది క్యాపిటల్ బడ్జెట్‌కు మొదటి మరియు అత్యంత ముఖ్యమైన దశ. కొత్త మిషనరీ లేదా కొత్త ప్రోడక్ట్ లైన్ జోడించడం వంటి వివిధ కారణాల కోసం బిజినెస్ పెట్టుబడి పెట్టవచ్చు. ఇంకా, ప్రోడక్ట్ ఖర్చులలో పెరుగుదల లేదా తగ్గింపును కూడా సూచించవచ్చు.
- ప్రాజెక్ట్ మూల్యాంకన
ఈ దశలో ప్రతిపాదనను నిర్ధారించడానికి కంపెనీ అవసరమైన ప్రమాణాలను ఎంచుకోవాలి. అదనంగా, ఒక బిజినెస్ మేనేజర్ నిర్ణయించడానికి ముందు ఒక ప్రాజెక్ట్ యొక్క అన్ని లాభాలు మరియు నష్టాలను కూడా అంచనా వేయాలి.
- ప్రాజెక్ట్ ఎంపిక
వివిధ వ్యాపారాలకు వేర్వేరు అవసరాలు ఉన్నందున ఒక ప్రాజెక్టును ఎంచుకోవడానికి ఎటువంటి నిర్వచించబడిన పద్ధతి లేదు. అందువల్ల, ఒక నిర్దిష్ట సంస్థ ప్రమాణాల ప్రకారం ప్రాజెక్ట్ ఎంపిక చేయబడుతుంది. పెట్టుబడి యొక్క ప్రాథమిక లక్ష్యాలను దృష్టిలో ఉంచడం ద్వారా ఇది చేపట్టబడుతుంది.
- ప్రాజెక్ట్ యొక్క అమలు
ఒక ప్రాజెక్ట్‌ను ఎంచుకున్న తర్వాత, అమలు అనేది ఒక సమర్థవంతమైన క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ పద్ధతి కోసం తదుపరి ముఖ్యమైన దశ. ఆ తర్వాత, ఒక కంపెనీ మేనేజర్ ప్రాజెక్ట్ అమలు చేయడం యొక్క మొత్తం ప్రభావాన్ని పర్యవేక్షిస్తారు.
- పనితీరు రివ్యూ
ఎంచుకున్న ప్రాజెక్ట్ యొక్క మొత్తం ఫలితాన్ని విశ్లేషించడానికి మరియు మూల్యాంకనం చేయడానికి కంపెనీ ఈ ప్రక్రియను చేపడుతుంది. ఇది సాధ్యమయ్యే లోపాలను గుర్తించడంలో మరియు భవిష్యత్తు ప్రతిపాదనల కోసం వాటిని తొలగించడంలో నిర్వహణకు సహాయం చేస్తుంది.
క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ పద్ధతులపై వివరణ
క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ అనేది వివిధ సాంకేతికతల ద్వారా నగదు ఇన్‌ఫ్లో మరియు అవుట్‌ఫ్లోలను నిర్ణయించడానికి ఒక సంస్థకు సహాయపడుతుంది.
అన్ని మెట్రిక్స్‌పై సానుకూల సమాధానాలను అందించే అత్యంత ప్రాధాన్య క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ విధానం అని అనిపిస్తుంది. అయితే, చాలా తరచుగా, ఈ విధానాలు విరుద్ధమైన ఫలితాలను అందిస్తాయి.
క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ యొక్క కొన్ని సాధారణ పద్ధతులు ఇక్కడ ఇవ్వబడ్డాయి:
- పేబ్యాక్ వ్యవధి పద్ధతి
ఈ టెక్నిక్ వెనుక ఉన్న ముఖ్య ఉద్దేశ్యం వేగవంతమైన చెల్లింపును ఉత్పత్తి చేసే ప్రాజెక్టును ఎంచుకోవడం.
పేబ్యాక్ వ్యవధి = ప్రారంభ నగదు పెట్టుబడి/ వార్షిక నగదు ప్రవాహం
ఒక సౌకర్యవంతమైన పద్ధతి అయినప్పటికీ, పేబ్యాక్ వ్యవధి పద్ధతి ద్వారా క్యాపిటల్ బడ్జెట్ సరైనదిగా పరిగణించబడదు. ఈ పద్ధతి సమయాన్ని, డబ్బు విలువను పరిగణించదు. - నికర ప్రస్తుత విలువ (ఎన్‌పివి)
ఎన్‌పివి అనేది నగదు ఇన్‌ఫ్లోలు మరియు అవుట్‌ఫ్లోల ప్రస్తుత విలువ మధ్య వ్యత్యాసం. ప్రాజెక్ట్ యొక్క లాభదాయకతను నిర్ణయించడానికి పెట్టుబడి ప్రణాళికలో ఈ పద్ధతి ఉపయోగించబడుతుంది.
నికర ప్రస్తుత విలువ = Rt/ (1+i)t .
ఇక్కడ, t = క్యాష్ ఫ్లో సమయం, i = డిస్కౌంట్ రేటు, మరియు Rt = నెట్ క్యాష్ ఫ్లో. - రాబడి యొక్క అంతర్గత రేటు (ఐఆర్‌ఆర్)
ఎన్‌పివి సున్నాగా ఉన్నప్పుడు ఐఆర్‌ఆర్ వెలుగులోకి వస్తుంది. అటువంటి పరిస్థితి నగదు ఇన్‌ఫ్లో రేటు అనేది నగదు అవుట్‌ఫ్లో కు సమానంగా ఉందని సూచిస్తుంది.
ఈ పద్ధతి ప్రకారం, ఐఆర్‌ఆర్ క్యాపిటల్ సగటు ఖర్చును మించితే కంపెనీ ఒక నిర్దిష్ట ప్రాజెక్ట్‌ను అంగీకరిస్తుంది. లేకపోతే, ఇది ప్రాజెక్టును తిరస్కరిస్తుంది. ఒక కంపెనీకి అనేక ప్రాజెక్టులు లభిస్తే, అది అత్యధిక ఐఆర్‌ఆర్ అందించే ప్రాజెక్టును ఎంచుకుంటుంది. - లాభదాయకత సూచిక
1.0 కంటే తక్కువ లాభదాయకత సూచిక ప్రారంభ పెట్టుబడి కంటే తగ్గించబడిన నగదు ప్రవాహాన్ని సూచిస్తుంది. దీనికి విరుద్ధంగా, 1.0 కంటే ఎక్కువ ఇండెక్స్ విలువ మెరుగైన నగదు ప్రవాహాలను చూపుతుంది. అందువల్ల, ఒక కంపెనీ ఆ నిర్దిష్ట ప్రాజెక్టును అంగీకరించే అవకాశం ఉంది.
లాభదాయకత సూచిక = నగదు ప్రవాహాల ప్రస్తుత విలువ/ ప్రారంభ పెట్టుబడి
క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ ప్రాసెస్ ఒక సంస్థ భవిష్యత్తు కోసం వ్యూహాత్మక పెట్టుబడి చేయడానికి మరియు ఆర్థిక నిర్ణయాలు తీసుకోవడానికి సహాయపడుతుంది. అసమర్థవంతమైన పద్ధతులు అనేవి ఆకస్మిక వ్యయం పెరగడం, ప్రాజెక్ట్ అభివృద్ధిలో ఆలస్యం మరియు నగదు నిర్వహణకు ఆటంకం కలిగిస్తాయి.
అందువల్ల, ఒక దీర్ఘకాలిక ప్రాజెక్టులో పెట్టుబడిని ప్రారంభించడానికి ముందు ప్రతి కంపెనీ ఒక సమర్థవంతమైన క్యాపిటల్ బడ్జెటింగ్ ప్రాసెస్‌ను కలిగి ఉండాలి. అది వర్కింగ్ క్యాపిటల్ ను ప్రభావితం చేస్తే, ఆర్థిక అంతరాయాన్ని కవర్ చేయడానికి బిజినెస్‍లు అన్‍సెక్యూర్డ్ బిజినెస్ లోన్లపై ఆధారపడవచ్చు.
